§ 1 Het oude Griekenland

Een polis is een stadstaat en het meervoud van een polis is poleis. Op dit plaatje zie je de poleis Thebe, Plataeae, Athene, Korinthe, Delos, Sparta en Melos. Zoals je in de beschrijving bij het plaatje ziet, hadden de twee grootste poleis Athene en Sparta, bondgenoten. De oorlogen tussen deze twee poleis en hun bondgenoten worden de Peloponnesische oorlogen genoemd. Dit filmpje legt het één en ander hierover uit. Deze oorlog moet je niet verwarren met de Perzische oorlogen, dat waren de oorlogen waarbij het Perzische rijk de Griekse eilanden wilde veroveren.

Locatiefactoren

Nog altijd spelen locatiefactoren een rol. Dat is vanzelfsprekend wanneer er een nieuwe wijk gebouwd wordt. De bodem moet goed zijn en het is handig als er al drinkwatervoorzieningen zijn aangelegd. Maar ook spelen vandaag de dag locatiefactoren een grote rol voor bedrijven. Dan gaat het niet om natuurlijke locatiefactoren maar om andere, specifieke locatiefactoren. Zo zoekt een supermarktketen voor hun distributiecentrum een locatie waar de bereikbaarheid goed is en toeleveranciers dichtbij zitten. Multinationals houden weer rekening met de houding douane en het woon- en leefklimaat voor expats. Veel industrieën vestigden zich in lagelonenlanden, omdat de productiekosten dan lager zijn. Tegenwoordig spelen natuurlijke locatiefactoren dus een veel minder grotere rol.

Bestuursvormen

In het boek worden vier bestuursvormen gegeven met een aantal voorbeelden. Nederland is een voorbeeld van een monarchie. De troonopvolgers worden bepaald door erfelijkheid. Hieronder staan nog enkele voorbeelden van een monarchie. Het zijn landen die verder weinig overeenkomsten hebben met Nederland, maar toch hebben ze dezelfde bestuursvorm.

Het eerste opvallend voorbeeld is Vaticaanstad. Deze kleine staat met ongeveer 600 inwoners, wordt bestuurd door de paus. De paus is het staatshoofd, zoals dat in Nederland de koning is.

Er zijn ook een aantal Arabische staten die één staatshoofd hebben. Emir Taminm bin Hamd al Thani is het absolute staatshoofd in Qatar. Omdat er een emir aan het hoofd staat, wordt zo’n staat ook wel een emiraat genoemd. Hetzelfde zien we in het land de Verenigde Arabische Emiraten. Net als Qatar is dit land rijk aan olie en wordt het bestuurd door één absoluut staatshoofd: president Khalifa bin Zayed Al Nahayan.

Een belangrijke toevoeging voor de Nederlandse monarchie is dat het een constitutionele monarchie is. Dat betekent dat we een Grondwet hebben. Ook is Nederland een democratie. Dit is de vierde bestuursvorm die genoemd wordt in het boek. Als we nauwkeuriger naar de bestuursvorm van Nederland kijken, dan noemen we het een parlementaire democratie. Dat betekent dat de macht bij het volk ligt, en dat het volk vertegenwoordigd wordt in het parlement. Het parlement is in Nederland de Tweede Kamer en de Eerste Kamer.

In het boek wordt Pisistratus genoemd als tiran over Athene. Pisistratus pleegde een staatsgreep waarmee hij de toenmalige aristocratie, een heersende familie, verstootte. Na hem kwam Cleisthenes, die juist koos voor een democratie. Zo hebben de oude Grieken veel bestuursvormen gekend. 

De oude zijderoute

De Middellandse zee lag aan de oude zijderoute. Dit was een belangrijke route om handel te drijven. Griekenland importeerde graan en exporteerde olijfolie. Graan en olijfolie zijn beide goederen.

Foto door YIUCHEUNG, Shutterstock

Invoerrechten

Vruchten, fruit of groenten mee terugnemen van vakantie? Of een plantje of zaden in je bagage om thuis in de grond te stoppen? Dat mag niet meer zomaar.

De invoerrechten van Nederland worden bepaald in en door de Europese Unie. Binnen de Europese Unie zijn er namelijk open grenzen: er zijn geen of amper handelsbeperkingen. De Europese Unie maakt samen invoerrechten op. Een voorbeeld is bijvoorbeeld het invoerrecht voor plantaardige producten.

De voorwaarden om plantaardige producten te importeren zijn:

Het moet goed geïnspecteerd zijn;

Het moet vrij zijn van pesticiden,

In lijn zijn met de gezondheidsvereisten van planten, dat vast is gelegd in een wet.

Deze planten regels zijn om de eigen markt te beschermen voor plantenziekten en -plagen.